Het jam-experiment

Stel je voor: je loopt een supermarkt in en ziet een tafel met 24 soorten jam. Framboos, aardbei, vijg, suikervrij, biologisch… Moeilijk kiezen. Een paar meter verder staat een tafel met maar zes soorten. Waar koop je sneller?

Psychologen Sheena Iyengar en Mark Lepper deden hier onderzoek naar. Wat bleek? De tafel met 24 soorten jam trok méér bekijks, maar de tafel met zes verkocht zes keer zoveel jam!

Weer een andere psycholoog, Barry Schwartz, heeft dit concept de wereld ingeslingerd en noemt het de Paradox of Choice. We denken dat we meer opties willen, maar in werkelijkheid zorgt het voor teveel cognitieve belasting en raken we in de stress. Hoe meer keuzes, hoe groter de kans dat we vastlopen, twijfelen of helemaal niets kopen.

En zoals bij veel psychologische principes geldt dit natuurlijk niet alleen voor jam, maar ook voor jouw webshop, app of productpagina.

Waarom te veel keuze je websitebezoeker afschrikt

Wanneer een websitebezoeker op jouw site of app te veel opties ziet, kunnen er drie dingen gebeuren:

1. Je websitebezoeker krijgt spijt of is ontevreden
Te veel keuzes kunnen leiden tot twijfel achteraf. Denk aan een streamingdienst met honderden films. Tijdens het kijken vraag je je af: was die andere film niet tóch leuker? Hoe meer keuzes, hoe groter de kans op spijt – en dat maakt de ervaring minder prettig.

2. Je websitebezoeker haakt sneller af 
Bij een overvloed aan opties moet een websitebezoeker alles afwegen, vergelijken en evalueren. Cognitief krijgt de bezoeker redelijk wat te verwerken, en dat kost energie. Soms zoveel dat het brein blokkeert en kiezen simpelweg niet meer lukt. Dit heet decision paralysis: in plaats van een beslissing te maken, stelt iemand het uit of haakt helemaal af. En hoe ingewikkelder de keuze, hoe groter de kans dat dat gebeurt.

3. Je websitebezoeker moet te lang nadenken 
Meer opties = meer denkwerk. Volgens Hick’s Law duurt een keuze langer naarmate er meer opties zijn. Dit betekent niet alleen frustratie voor de websitebezoeker, maar ook een tragere en minder efficiënte interface. Hoe langer iemand twijfelt, hoe groter de kans dat hij afhaakt.

5 UX-design hacks om keuzestress te verminderen

Kan jouw digitale klantreis ook wel een opfrisbeurt gebruiken? Met deze bewezen UX-strategieën maak je jouw websitebezoekers blijer én verhoog jij je conversie.

1. Beperk het aantal opties 
Voor de hand liggend,maar waar: hoe minder keuzes, hoe makkelijker de beslissing. Laat alleen de meest relevante opties zien en voorkom keuzestress door overbodige varianten te schrappen.

2. Gebruik standaardinstellingen (defaults)
Mensen hebben een natuurlijke voorkeur voor standaardinstellingen (The Default-Effect). Maak het ze makkelijk door de beste optie al voor te selecteren. Bijvoorbeeld bij een nieuwsbriefinschrijving: zet ‘Wekelijks’ standaard aan, zodat gebruikers niet hoeven na te denken over de frequentie.

3. Splits keuzes op in stappen 
Een formulier met 20 velden? Dat schrikt af. Hak lange processen op in behapbare stappen (progressive disclosure) en begeleid je websitebezoeker stap voor stap. Zijn dat iets meer klikken? Ja. Maar het voelt een stuk makkelijker en verhoogt de kans op afronding – vooral bij checkout flows.
 
4. Pas verleiding toe om websitebezoekers een zetje te geven
Maak slim gebruik van psychologische principes om websitebezoekers vanuit hun onderbewuste sneller te laten beslissen. Op een prijspagina kun je het meest populaire abonnement visueel uitlichten met een label zoals “Meest Gekozen”. De mogelijkheden hierin zijn eindeloos. 

💡 Leuke tip: in onze nieuwsbrief delen we elke maand een psychologisch principe dat je direct kunt toepassen! Schrijf je nu in en mis nooit meer iets. 

5. Beperk het aantal vergelijkingen
Vergelijken helpt websitebezoekers bij het maken van keuzes, maar te veel vergelijkingsopties werken averechts. Een overvloed  aan specificaties, prijsverschillen en productkenmerken kan juist leiden tot keuzestress en besluiteloosheid. Beperk een vergelijking altijd tot maximaal 3 producten om het overzichtelijk te houden en de kans op een snelle beslissing te vergroten.

Aan de slag!

Zo zie je maar weer: méér keuzes zijn niet altijd beter. Mensen willen vrijheid in hun keuzes, maar zonder overweldigd te raken door eindeloze mogelijkheden.

Heb je nog vragen of wil je sparren over hoe jij jouw conversie kunt verhogen? Stuur dan gerust een mailtje naar erik.pater@bikkelhart.com. Ik denk graag met je mee!